W świecie technologii, gdzie tempo zmian przewyższa ludzkie możliwości adaptacji, odporność psychiczna przestaje być „miękką kompetencją”. Dla IT Managera staje się fundamentem skutecznego przywództwa – chroniącym przed wypaleniem, budującym siłę zespołu i pozwalającym podejmować decyzje nawet w środku chaosu. Jak ją trenować? I dlaczego warto zacząć dziś, zanim będzie za późno?
Czy da się być liderem IT i nie zwariować w czasach chaosu? Jeśli masz poczucie, że wymagania rosną szybciej niż Twoje zasoby, nie jesteś sam_a. Z najnowszego raportu Gallupa (2025) wynika, że wellbeing managerów IT spada szybciej niż wśród innych grup zawodowych. Coraz więcej liderów deklaruje chroniczne zmęczenie, utratę sensu w pracy i problemy z zaangażowaniem zespołów.
Ale jest też dobra wiadomość: odporności psychicznej można się nauczyć.
Tylko 14% pracowników w Europie deklaruje zaangażowanie w pracę.
Aż 50% pracowników globalnie doświadcza codziennego stresu.
Zaangażowanie managerów spadło z 30% do 27%. Najbardziej uderzyło to w kobiety i osoby poniżej 35. roku życia.
Spada również ogólna ocena jakości życia liderów – o 7 punktów procentowych wśród kobiet i o 5 wśród starszych managerów
„Zaangażowanie managerów nie jest tylko ich sprawą – to fundament produktywności całych zespołów i firm” – raport Gallupa 2025.
Odporność psychiczna często mylona jest z nieugiętością, brakiem emocji czy działaniem „jak maszyna”. Tymczasem to nie o to chodzi. To nie pancerz, ale elastyczność. Nie brak słabości, ale zdolność do regeneracji po kryzysie. Właśnie dlatego odporność psychiczna staje się dziś jedną z kluczowych kompetencji liderów – szczególnie w branży IT, gdzie stres, niepewność i zmienność są codziennością.
Odporność psychiczna pozwala działać nawet wtedy, gdy rzeczywistość wymyka się spod kontroli. Daje przestrzeń do refleksji, decyzyjności w chaosie, zdolność do utrzymania perspektywy i kontaktu ze sobą i zespołem – mimo presji.
„Ja widzę odporność psychiczną dużo szerzej – jako umiejętność zarządzania energią, wzmacniania wiary w siebie, orientowania się na cel i podejmowania dobrego ryzyka. To także zdolność kontroli emocji – swoich i otoczenia – oraz nastawienie na rozwój. Odporność to nie tylko radzenie sobie w kryzysie, ale też budowanie wewnętrznej siły na co dzień.” – Agnieszka Lasyk, Liderka, Mentorka, Director of Engineering @ SchibstedTechPolska.
Zgodnie z podejściem prezentowanym przez ekspertki szkolenia SKILL DAY:
to zdolność do elastycznego reagowania na trudności i odbudowy po kryzysie,
nie chodzi o „nigdy się nie złamię”, lecz o „umiem wracać do równowagi”.
Na odporność psychiczną składa się m.in.:
zarządzanie energią,
wiara w siebie,
zdolność do koncentracji,
kompetencje emocjonalne,
umiejętność proszenia o pomoc.
„Odporność to nie siła. To elastyczność. I umiejętność odbudowywania się”
– dr Anna Werner-Maliszewska, trenerka, była oficerka służb specjalnych.
Choć wielu liderów IT deklaruje, że „dają radę”, objawy przeciążenia psychicznego często pozostają niewypowiedziane – aż do momentu, w którym skutki są już poważne. Presja, odpowiedzialność i konieczność podejmowania decyzji przy niedoborze zasobów mogą prowadzić do długotrwałego stresu, który wpływa na efektywność, relacje z zespołem i zdrowie.
Warto rozpoznawać subtelne sygnały, które informują, że coś się dzieje – zanim zamienią się w wypalenie, konflikty czy utratę motywacji. To nie słabość – to informacja. Poniżej zestawienie najczęstszych objawów przeciążenia psychicznego, które pojawiają się u liderów IT:
| Objaw | Znaczenie |
|---|---|
| Brak koncentracji | Przeciążenie poznawcze |
| Ciągłe zmęczenie | Brak regeneracji |
| Rozdrażnienie | Niski próg tolerancji stresu |
| Irytacja na zespół | Przeciążenie emocjonalne |
| Utrata sensu w pracy | Wczesne oznaki wypalenia zawodowego |
W tym samym środowisku pracy jeden lider zachowuje zimną krew i podejmuje trafne decyzje, podczas gdy inny odczuwa narastające napięcie, traci kontrolę i popada w przeciążenie. Czym to tłumaczyć? Kluczową rolę może tu odgrywać indywidualny profil motywacyjny, a szczególnie – poziom potrzeby spokoju, który bada narzędzie Reiss Motivation Profile®.
Reiss Motivation Profile® to diagnostyczne narzędzie psychometryczne, które identyfikuje 16 uniwersalnych motywatorów, wpływających na nasze reakcje i decyzje. Jeden z nich – SPOKÓJ – odgrywa szczególną rolę w kontekście zarządzania stresem i niepewnością.
Zrozumienie własnego poziomu SPOKOJU pomaga wyjaśnić, dlaczego jedni managerowie potrzebują planu B, C i D, a inni – najlepiej działają „na żywioł”. Wysoka lub niska potrzeba spokoju nie jest ani dobra, ani zła. Wskazuje jednak na różne style przywództwa i radzenia sobie w warunkach presji.
Kaja Prystupa–Rządca –trenerka, mentorka, coach, konsultantka oraz Partnerka w Kirov&Partners; zwróciła uwagę na to, jak ważne jest rozpoznanie tej różnicy, zarówno dla lidera, jak i zespołu:
Wysoka potrzeba spokoju:
unikanie ryzyka, planowanie awaryjne,
wysoka czujność na sygnały z otoczenia,
większa ostrożność, która może być odbierana jako brak otwartości na zmiany,
ale: osoby te są często lepiej przygotowane, mają plan B lub C.
Niska potrzeba spokoju:
tolerancja niepewności, szybkie decyzje,
potrzeba działania, adrenaliny,
umiejętność działania bez planu,
ale: ryzyko tworzenia niepotrzebnych napięć i chaosu.
Zrozumienie własnego motywatora pozwala nie tylko zarządzać sobą, ale i budować lepsze relacje z zespołem. Dzięki temu można minimalizować nieporozumienia i napięcia wynikające z odmiennych potrzeb – na przykład pomiędzy osobą, która „potrzebuje jeszcze pięciu analiz”, a tą, która „działa natychmiast, zanim szansa ucieknie”.
– „Żaden wynik na skali motywatora SPOKÓJ nie jest dobry ani zły. Ważne, by wiedzieć: jak ja mam – i świadomie zarządzać swoją reakcją na stres” – dodaje Kaja Prystupa–Rządca.
🔎 Narzędzia do sprawdzenia poziomu motywatorów znajdziesz tutaj
Przeczytaj także: „Co nas popycha w życiu?” – Potrzeba spokoju?
Odporność psychiczna nie musi być pojęciem abstrakcyjnym – można ją rozwijać w bardzo konkretny sposób. Istnieją sprawdzone narzędzia psychometryczne oraz techniki, które pozwalają mierzyć poziom odporności, identyfikować osobiste motywatory i trenować odporność w codziennych warunkach. Dla liderów IT, którzy często działają pod presją, dostęp do takich narzędzi może być game-changerem – nie tylko w kontekście własnego dobrostanu, ale i skuteczniejszego zarządzania zespołem.
Poniżej znajdziesz wybrane testy i mikropraktyki, które pomagają rozwinąć kluczowe elementy odporności psychicznej – od koncentracji, przez samoświadomość, aż po zdolność do regeneracji:
| Narzędzie | Opis |
|---|---|
| MTQ48+ | Psychometryczny test mierzący odporność psychiczną w czterech obszarach: kontrola emocjonalna, pewność siebie, wyzwania i zaangażowanie. Pozwala ocenić poziom odporności i wskazać obszary do rozwoju. |
| Reiss Motivation Profile® | Narzędzie badające 16 kluczowych motywatorów, m.in. potrzebę spokoju, władzy, porządku, uznania. Umożliwia lepsze zrozumienie, jak reagujemy na stres i zmiany. |
| Technika snajpera | Szybka praktyka uziemiająca: polega na skupieniu wzroku, słuchu i oddechu na konkretnym punkcie w otoczeniu. Pomaga wyjść z reakcji lękowej i wrócić do „tu i teraz”. |
| 2 minuty na kryzys | Mikrostruktura decyzyjna zainspirowana działaniami służb specjalnych: 60 sekund na analizę, 60 sekund na wybór działania. Pomaga w podejmowaniu decyzji pod presją. |
| Dziennik 3 sukcesów | Codzienna praktyka refleksyjna polegająca na zapisaniu trzech rzeczy, które się udały danego dnia. Wzmacnia poczucie skuteczności i uczy kierowania uwagi na zasoby, nie braki.Więcej o narzędziach znajdziesz w Skillbooku Conlea. |
Nie da się budować odporności psychicznej w zespole IT, jeśli lider sam ignoruje własne potrzeby, emocje i granice. To lider – swoim zachowaniem, stylem komunikacji i decyzjami – modeluje, co w zespole jest akceptowalne i „normalne”. Jeżeli nie dba o odpoczynek, nie daje sobie prawa do regeneracji i nie przyznaje się do słabości, zespół uczy się tłumić to samo.
Odporne zespoły nie powstają z dnia na dzień. Ich fundamentem jest psychologiczne bezpieczeństwo – poczucie, że można się odezwać, zapytać, przyznać do błędu lub poprosić o pomoc. To właśnie lider nadaje temu ton. Empatia, transparentność, umiejętność wyznaczania granic i gotowość mówienia o emocjach – to dziś nie miękkie cechy, a twarde kompetencje przywódcze.
Równie ważna jest regeneracja. To nie luksus, a konieczność. Bez systemowej troski o odnowę biologiczną i psychiczną liderów i zespołów – nie da się utrzymać odporności. Organizacje, które wspierają liderów w regularnym „ładowaniu baterii”, wygrywają w długim terminie.
– „Regeneracja to część systemu. To nie luksus. To zadanie lidera” – mówi Kaja Prystupa–Rządca.
Odporność psychiczna to kompetencja, którą można rozwijać.
Znajomość własnych motywatorów (np. poziomu SPOKOJU) pozwala lepiej reagować na zmiany.
Świadome praktyki regeneracyjne, testy diagnostyczne i refleksja – wspierają zarówno lidera, jak i zespół.